Ως η γενιά που καλείται να κουβαλήσει στους ώμους της το πέρασμα της Προοδευτικής στον μισό αιώνα ζωής της, διακατεχόμαστε από αισθήματα συγκίνησης και δικαιολογημένης υπερηφάνειας για την 50χρονη αγωνιστική πορεία, τις θυσίες και την προσφορά της Προοδευτικής Κ.Φ προς τον τόπο και τον λαό µας. Είναι πεποίθησή µας ότι κάθε φοιτήτρια και φοιτητής, κάθε άνθρωπος που σπούδασε σε οποιοδήποτε χώρο σπουδών, ανεξάρτητα από ιδεολογική αντίληψη και κοµµατική τοποθέτηση, µοιράζεται µαζί µας την εκτίμηση ότι η Προοδευτική, στις 5 δεκαετίες ύπαρξης της, έχει συμβάλει καθοριστικά στην ιστορία του οργανωμένου φοιτητικού κινήματος, καθώς και στη διεκδίκηση και στην κατάκτηση όλων όσων απολαμβάνουν σήμερα οι φοιτήτριες και οι φοιτητές.
Η Προοδευτική Κ.Φ ιδρύθηκε σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους. Όταν ακόμα οι πληγές του πραξικοπήματος και της Τουρκικής Εισβολής ήταν ακόμα νωπές. Μια χούφτα φοιτητριών και φοιτητών, μπολιασμένοι από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και την αντιχουντική δράση, οραματίστηκαν τη δημιουργία μιας αταλάντευτης και συγκροτημένης φοιτητικής δύναμης, η οποία θα ένωνε τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του δημοκρατικού στρατοπέδου. Οραματίστηκαν μια δύναμη συμπαραστάτη στον απελευθερωτικό, αντικατοχικό και αντιιμπεριαλιστικό αγώνα του Λαού μας, για συμβολή στην επίλυση των πολλών φοιτητικών προβλημάτων, και για την προσφορά μιας σωστής πολιτιστικής στάσης και δημιουργίας για τους φοιτητές/τριες.Έτσι, τον Οκτώβριο του 1974, στην οδό Μεθώνης στα Εξάρχεια της Αθήνας, δημιουργείται η Προοδευτική Κίνηση Κυπρίων Φοιτητών. Το 1975 στην Αγγλία και το 1976 στη Θεσσαλονίκη.
Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, κύριος στόχος της Προοδευτικής ήταν η εκδημοκρατικοποίηση των φοιτητικών ενώσεων που λειτουργούσαν. Το 1973, πριν την ίδρυση της, οι δημοκρατικοί φοιτητές ίδρυσαν την ΠΟΦΝΕ, ένα δημοκρατικό δευτεροβάθμιο όργανο των φοιτητών, αφού η ΟΕΦΕΚ ήταν συνοδοιπόρος της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β.Η δύσκολη και επίπονη διαδικασία για εκδημοκρατικοποίηση των φοιτητικών ενώσεων ΕΦΕΚ Αθήνας και Θεσσαλονίκης διήρκησε για αρκετά χρόνια. Σταθμός ήταν το 1981 και 1982 όπου πρώτα, η ΕΦΕΚ Αθήνας πέρασε στα χέρια των δημοκρατικών φοιτητών, στα χέρια της Προοδευτικής και έπειτα, το 1982 η ΕΦΕΚ Θεσσαλονίκης ακολούθησε την ίδια πορεία.
Κατά την περίοδο, 1985-1992, παρά τους κραδασμούς και την πτώση της ΕΣΣΔ, η Προοδευτική παρέμεινε όρθια και εδραιώθηκε στις συνειδήσεις των φοιτητών. Σε μια περίοδο που ακόμη σε ολόκληρο τον κόσμο, κομμουνιστικά κόμματα διασπώνταν, διαλύονταν ή προέβαιναν σε σοσιαλδημοκρατικές στροφές, η Προοδευτική όχι μόνο δεν λύγισε, αλλά συνέχισε τον αγώνα.Συναγωνιστές μας στο πλέον “Πρώην Ανατολικό Μπλόκ” κλήθηκαν να δράσουν υπό τον καθεστωτισμό των πρώτων αντιδραστικών κυβερνήσεων, εκ των οποίων πολλές επιχειρούσαν να δαιμονοποιήσουν την Αριστερά, ενώ τα στελέχη μας στην Ελλάδα έφτασαν να στελεχώνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό τα ψηφοδέλτια της ΚΝΕ και της Πανσπουδαστικής.
Την δεκαετία του 1990 το σκηνικό μεταφέρεται στη Κύπρο. Η ανάγκη για δημιουργία ενός τριτοβάθμιου δημόσιου ιδρύματος, βρήκε τα στελέχη της Προοδευτικής από τους χώρους σπουδών του εξωτερικού, στην πρώτη γραμμή για διεκδίκηση της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Κύπρου. Σε πρώτο πλάνο τέθηκαν τα προβλήματα και οι ανάγκες των φοιτητριών και των φοιτητών. Έπειτα, ακολουθούσαν οι αγώνες για κρατική φοιτητική χορηγία. H μεγάλη αυτή συνδικαλιστική κατάκτηση, συνίστατο στην καθιέρωση της Φοιτητικής Χορηγίας πρώτα το 1996 για τους φοιτητές του εξωτερικού και έπειτα για τους φοιτητές της Κύπρου. Το 2001-2002 συντελούνται οι πρώτες προσπάθειες για οργάνωση της Προοδευτικής στα Ιδιωτικά Κολλέγια, International και Cyprus College.
Το 2004, χαρακτηρίζεται ως ορόσημο για το οργανωμένο φοιτητικό κίνημα αφού συντελείται εκείνη την περίοδο η ενοποίηση του φοιτητικού κινήματος. Όλες οι φοιτητικές ενώσεις μπαίνουν κάτω από τη σκέπη της ΠΟΦΕΝ και έτσι, όλες οι φοιτητικές παρατάξεις αναγνωρίζουν την ΠΟΦΝΕ-ΠΟΦΕΝ ως το δευτεροβάθμιο όργανο των φοιτητών. Η ολοκλήρωση της ενοποίησης το 2004, προφανώς δημιουργούσε ένα νέο περιβάλλον όσον αφορά τον Κυπριακό Φοιτητικό Συνδικαλισμό αλλά και την ίδια την Προοδευτική. Μέσα στις νέες συνθήκες, η Προοδευτική προέβαλε ακόμα πιο έντονα εντός και εκτός Πανεπιστημίων τα διάφορα συνδικαλιστικά αιτήματα της εποχής. Μερικά από αυτά υπήρξαν η μείωση του ορίου συνταξιοδότησης, η μείωση των κλιμάκων αποδοχής στη Δημόσια Υπηρεσία αλλά και η καθιέρωση της κρατικής χορηγίας για όλους τους φοιτητές. Αιτήματα, πίσω από τα οποία στοιχήθηκαν οι μεγάλες μάζες του φοιτητόκοσμου και τα οποία αποδεικνύουν την αμιγώς πολιτική φυσιογνωμία της Προοδευτικής και πως αυτή συνέδεε και συνδέει τις σπουδές και τους αγώνες εντός πανεπιστημίων με τους ευρύτερους κοινωνικούς αγώνες. Την εποχή εκείνη, έλαβε χώρο η μετεξέλιξη των Ιδιωτικών Κολλεγίων σε Ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Ένα νέο πεδίο αγώνων ξεδιπλωνόταν μπροστά στη Παράταξη της Αριστεράς. Από την πρώτη στιγμή, η Προοδευτική στάθηκε εμπόδιο στην προσπάθεια των ιδιωτών να κερδοσκοπήσουν εις βάρος των φοιτητών. Κάπου εκεί, σημειώθηκαν και τεράστιες νίκες. Με το ξεσκέπασμα από πλευράς Προοδευτικής, διαφάνηκε πως Πανεπιστήμια αισχροκερδούσαν εις βάρος των φοιτητών, και ο οργανωμένος αγώνας επέφερε αποτελέσματα, αναγκάζοντας Ιδιωτικά ιδρύματα ακόμα και να επιστρέψουν χρήματα στους φοιτητές και τις οικογένειες τους.
Η διακυβέρνηση Δ. Χριστόφια προχωράει στην πρώτη μεγάλη παραχώρηση προς τους φοιτητές, την καθιέρωση του Φοιτητικού Πακέτου. Ακόμα ένα χρόνιο αίτημα της Προοδευτικής, είχε γίνει πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, οι προϋπολογισμοί για την εκπαίδευση, τόσο την δευτεροβάθμια όσο και την τριτοβάθμια, γνωρίζουν πρωτόγνωρη αύξηση. Τα πρώτα δείγματα γραφής της κυβέρνησης ήταν πέρα για πέρα θετικά. Παρόλα αυτά, η Προοδευτική δεν επαναπαύτηκε ποτέ, ούτε έμεινε αμέτοχη στους μεγάλους αγώνες της περιόδου. Αντίθετα, συνέχισε να προβάλει αιτήματα και συγκεκριμένα, ένας από τους μεγαλύτερους σταθμούς της εποχής ήταν η συνέχιση της μάχης για μείωση των διδάκτρων στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Οι φοιτητές με μπροστάρη τη Προοδευτική δεν επρόκειτο να αποδεχτούν τη ληστεία που συντελούνταν εις βάρος τους. Και για αυτό πέτυχαν νίκες. Νίκες, οι οποίες έφεραν τη σφραγίδα τόσο των αγώνων τους, όσο και της στήριξης της διακυβέρνησης ΑΚΕΛ στα αιτήματα τους.
Από το 2013 και μετά, οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης διαφοροποίησαν το σκηνικό, ως προς το ποιοι φοιτητές και φοιτήτριες είχαν πλέον την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν. Τα εκλογικά πισωγυρίσματα ήταν μεγάλα για την Προοδευτική Κ.Φ. Η απώλεια της ηγεσίας της ΠΟΦΕΝ και η αναρρίχηση της δεξιάς νεοφιλελεύθερης παράταξης, οδήγησε στην απώλεια της μαχητικότητας και της αγωνιστικότητας του δευτεροβάθμιου οργάνου των φοιτητών. Πλέον, η ΠΟΦΕΝ, θα λειτουργούσε ως απλός παρατηρητής στις αντιλαϊκές και αντιφοιτητικές πολιτικές της δεξιάς. Σμιλεμένη στα μαύρα χέρια της δικτατορίας, ατσαλωμένη από τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες των περασμένων δεκαετιών, η Προοδευτική έμελλε να ανασηκώσει μανίκια και να κινήσει για νέες μάχες. Η Προοδευτική, ανασυγκροτώντας δυνάμεις, πάλεψε ενάντια στην εισαγωγή τριετών προγραμμάτων, στην αύξηση των διδάκτρων στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, στο κλείσιμο Σχολών και Τμημάτων, στο κουτσούρεμα της Φοιτητικής Χορηγίας και σε άλλες τόσες βάρβαρες νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Μεγάλος αγώνας δόθηκε και γύρω από το ζήτημα της εισαγωγής διδάκτρων στα Δημόσια Πανεπιστήμια. Χάρη στην αντίσταση που επιδείχθηκε σε όλα τα επίπεδα, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός έμεινε στα Υπουργικά συρτάρια της Διακυβέρνησης ΔΗΣΥ.
Η Προοδευτική κατάφερε να ανασυγκροτηθεί αναπτύσσοντας μια ολότελα καινούργια συνδικαλιστική ατζέντα, η οποία απαντούσε στις σύγχρονες ανάγκες των Φοιτητών. Έτσι, πρόταξε με κάθε μέσο την ανάγκη για ενίσχυση της Κρατικής Φοιτητικής Χορηγίας, την ανάγκη για διασφάλιση ποιοτικής πρακτικής άσκησης με εργασιακά δικαιώματα, για καθιέρωση επιδόματος εξωτερικού, για καθιέρωση β’ εξεταστικής για τα Δημόσια Πανεπιστήμια και άλλα πολλά επιμέρους αιτήματα. Αυτή η ίδια αγωνιστική πρόταση της Προοδευτικής, συνέχισε να συγκινεί τους φοιτητές και έτσι η Παράταξη, παρά τα όποια πισωγυρίσματα, πέτυχε στο πέρασμα των χρόνων σπουδαίες νίκες που τις επέτρεψαν μέχρι το 2019 να είναι η πρώτη δύναμη και να έχει το πρώτο λόγο στη δράση της ΠΟΦΕΝ.
Κατά την περίοδο της πανδημίας, η Προοδευτική απέκτησε εκ νέου σημαντικό ρόλο συνεισφοράς. Συνέβαλε τα μέγιστα στον επαναπατρισμό Κυπρίων φοιτητών που είχαν εγκλωβιστεί στο εξωτερικό, ενώ έδωσε μάχη για να μην υποτιμηθεί η δια ζώσης εκπαίδευση, αλλά και να διατηρηθεί το ποιοτικό επίπεδο της εκπαίδευσης στο μεγαλύτερο δυνατό σημείο. Ταυτοχρόνως, κάτω από νέες συνθήκες η Προοδευτική και η ΕΔΟΝ συνέχισαν να παράγουν έργο, μορφωτικού, πολιτισμικού και άλλου περιεχομένου, την ίδια ώρα που μαζί με το Λαϊκό Κίνημα ρίχθηκαν στην εθελοντική προσπάθεια στήριξης όλων εκείνων για τους οποίους η περίοδος της πανδημίας υπήρξε πιο δύσκολη περίοδος.
Τα επόμενα χρόνια η Προοδευτική, συνεχίζει αδιάλειπτα να αγωνίζεται υπέρ των φοιτητών και των φοιτητριών, δίνοντας σημαντικές μάχες προς όφελος του συνόλου. Σημαντικός σταθμός στη σύγχρονη ιστορία της παράταξης, θα αποτελέσει η 3η Δεκεμβρίου του 2023. Την ημέρα αυτή, στην ΕΦΕΚ Θεσσαλονίκης, υπερψηφίζονται με ποσοστό 75,57% οι καταστατικές αλλαγές, για τις οποίες η Προοδευτική επί σειρά ετών έδωσε επίμονους και επίπονους αγώνες. Το όραμα για εκδημοκρατικοποίηση και εκσυγχρονισμό της ΕΦΕΚΘ πήρε επιτέλους σάρκα και οστά, με τη σύμφωνη γνώμη της συντριπτικής πλειοψηφίας των φοιτητών και των φοιτητριών της Θεσσαλονίκης, χάρη στην Προοδευτική, η οποία πρωτοστάτησε τόσο ως προς την προετοιμασία και τη σύνταξη του νέου καταστατικού, όσο και ως προς την ενημέρωση των φοιτητών και τη δυναμική διεκδίκηση των ίδιων των καταστατικών αλλαγών.
50 χρόνια μετά λοιπόν, η Προοδευτική έχει καθιερωθεί στην κοινωνική συνείδηση ως δύναμη προσφοράς και αγώνα. Έχει στεριώσει ως διέξοδος ελπίδας και προοπτικής. Κάθε νέος που έρχεται κοντά της είναι ακόμα μια νίκη στη μάχη των συνειδήσεων, κάθε ψηφοδέλτιο με τον Ήλιο και την Κύπρο, ακόμα μια ανάσα λευτεριάς και αγώνα. Ούτως ή άλλως, η Προοδευτική δεν υπήρξε ποτέ απλά μια παράταξη, με τη στενή έννοια των όρων. Αντίθετα, υπήρξε ανέκαθεν μια υπόθεση πολύ μεγαλύτερη από το ατομικό ανάστημα του καθενός. Υπήρξε το φως μέσα σε περιόδους σκοτεινές, και η λεωφόρος εκείνη που οδηγεί με σιγουριά σε ένα μέλλον πιο ανθρώπινο. Σήμερα, η Προοδευτική Κίνηση Φοιτητών δραστηριοποιείται στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Πάτρα, στα Ιωάννινα, στην Κομοτηνή, στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο, στον Βόλο, στη Βουλγαρία, στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, στο Frederick Λευκωσίας και Λεμεσού, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Περαιτέρω, διατηρεί και άλλους πυρήνες σε άλλους χώρους σπουδών ανά την Ευρώπη. Συμπληρώνοντας 50 χρόνια μετά από το ένδοξο 1974, η Προοδευτική ατενίζει το μέλλον πιο αισιόδοξα από ποτέ με φάρο τα ευγενέστερα οράματα που γέννησε ποτέ ο ανθρώπινος νους, αυτά της Αριστεράς. Με ταυτότητα, την ατσαλένια πειθαρχεία, την ελευθερία της σκέψης, την αγάπη για τον άνθρωπο και την ανιδιοτέλεια. Μα προπαντός με παρακαταθήκη τις θυσίες των πρωτοπόρων συντρόφων της Ιστορίας μας.
50 χρόνια μετά συνεχίζουμε με τον ίδιο πόθο να αγωνιζόμαστε για την επανένωση του τόπου και του λαού μας, να διεκδικούμε παιδεία πραγματικά δημόσια και δωρεάν χωρίς κοινωνικοοικονομικούς αποκλεισμούς, να αντιτασσόμαστε στο φασισμό σε όλες του τις εκφάνσεις και να μαχόμαστε υπέρ των δικαιωμάτων όλων των καταπιεσμένων.
Τιμούμε όλους/ολες αυτούς που πότισαν το λουλούδι να ανθίσει. Τιμούμε εκείνους/ες που κρυβόντουσαν σε υπόγεια στα Εξάρχεια, που κυνηγήθηκαν από ακροδεξιούς σε κάθε πόλη σπουδών, που αντίκρυσαν σε Σόφια, Μόσχα και κάθε χώρα του Ανατολικό μπλοκ τη σημαία του ανθρώπου να υποστέλλεται. Τιμούμε εκείνες και εκείνους που ξυλοκοπήθηκαν στους χώρους των Κυπριακών Πανεπιστημίων για να καταφέρει η Προοδευτική να υπάρξει, που προπηλακίσθηκαν και απειλήθηκαν από λοστούς και μαχαίρια σε αίθουσες Γενικών Συνελεύσεων. Τιμούμε εκείνους και εκείνες, που κοίταξαν το τέρας κατάματα και δεν λύγισαν. Άντεξαν. Άντεξαν τη βία, τις κακουχίες, το κυνηγητό, την απομόνωση.
Η Προοδευτική Κ.Φ, θα τιμήσει τα Πενηντάχρονα της με διάφορες πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις.